Ο άνθρωπος όσο μεγαλώνει αναπολεί μνήμες απ΄το παρελθόν, μνήμες παιδικές ξεχασμένες στην άκρη του μυαλού του, και κάθε φορά που τις θυμάται τις βγάζει απ΄το συρτάρι του χρόνου της θύμησης και ξετυλίγει το κουβάρι της σκέψης.
Λένε πως η παιδική ηλικία είναι σαν το μεθύσι, όλοι θυμούνται τι έκανες εκτός από σένα.
Από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, τα παιδικά μου χρόνια δεν ήταν κι από τα καλύτερα.
Από πολύ νωρίς η μοίρα μου έδειξε την άσχημη πλευρά της ζωής χάνοντας ότι πολυτιμότερο για ένα παιδί εννέα χρονών...τον πατέρα του.
Τα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι την εφηβεία μου ήταν και τα πιο δύσκολα της ζωής μου. Από την άλλη, μου έδωσε σαν "αποζημίωση" μια μάννα που ήταν δυνατή σαν βράχος, γι αυτό χάρη σε κείνη δεν άργησε να συμπληρωθεί το μεγάλο κενό του πατέρα.
Υπήρχαν όμως και όμορφες στιγμές σε εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Κάποιες απ΄αυτές θέλω να τις μοιραστώ μαζί σας, είναι σκέψεις που έμειναν γραμμένες με ανεξίτηλο μελάνι στην άκρη του μυαλού μου και κάθε φορά τις θυμάμαι με συγκίνηση και νοσταλγία.
Οι περισσότερες και όμορφες παιδικές μου σκέψεις είναι από εκείνο το ψηλό αρχοντικό σπίτι με την μαρμάρινη εσωτερική σκάλα, το ξύλινο ανισόπεδο γυαλιστερό πάτωμα και τις ψηλές απο μασίφ ξύλο εσωτερικές πόρτες με τα υπέροχα σκαλίσματά τους, που φάνταζαν μεγάλες και επιβλητικές στα παιδικά ματάκια μας. Εκείνο το σπίτι με την τεράστια τσιμεντένια αυλή, γεμάτη πράσινο και μυρωδιές από αγιόκλημα και γιασεμιά....το Μακρέϊκο.
Εκεί αρχίζουν οι περισσότερες σκέψεις κάθε φορά που θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια, εκεί πέρασα μεγάλο μέρος της παιδικής μου ηλικίας. Το σπίτι ήταν δίπλα στο πατρικό μου, στην ίδια γειτονιά...ένα σπίτι μας χώριζε. Την δεκαετία του ΄60 που γεννήθηκα η οικογένειά μου ζούσε με τα απολύτως απαραίτητα, φτωχικά, σε αντίθεση μα το Μακρέϊκο που ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση από την δική μας με όλα τα καλά και πάντα με γεμάτο και πλούσιο τραπέζι.
Εκεί λοιπόν, μια φορά κι έναν καιρό, ζούσαν παιδιά της ηλικίας μου...φίλοι μας
Ο Χρήστος, η Ζέτα, ο Νίκος και αργότερα το ΄70 γεννήθηκε και η Μαρία.
Εκεί παίζαμε όλη μέρα μαζί αρμονικά, όλα τα παιδιά της γειτονιάς.
Βλέπετε το παιχνίδι και η μικρή ηλικία δεν έχουν ταξικές διακρίσεις.
Σ΄αυτό βοήθησαν πολύ και οι οικοδεσπότες του σπιτιού, η Σοφία και ο Μιλτιάδης γονείς των παιδιών.
Αργότερα όταν πήγαμε στο δημοτικό σχολείο η κ. Σοφία ήταν η δασκάλα μας. Αγαπούσε όλα τα παιδιά, αλλά εμάς της γειτονιάς μας είχε σαν παιδιά της. Ποτέ δεν μας ξεχώρισε από τα δικά της.
Κάθε φορά που θα τους έδινε κολατσιό ή φαγητό και είμασταν εκεί έδινε και σε εμάς, αφού είμασταν μαζί σχεδόν όλη μέρα. Εκεί για πρώτη φορά δοκιμάσαμε κασέρι, κεφαλοτύρι, ζαμπόν, γλυκά και άλλες τέτοιες δυσεύρετες για την εποχή λιχουδιές που δεν ξέραμε τι στο καλό ήταν αλλά η νοστιμιά που νιώθαμε δεν μας ένοιαζε καν να ρωτήσουμε...το τρώγαμε εκστασιασμένοι. Ήταν από κείνες τις στιγμές που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Γιατί εκείνο το φαγητό τότε σε κείνα τα πέτρινα χρόνια, ήταν βάλσαμο για μας που τα είχαμε στερηθεί, για μας που καθημερινά σχεδόν μας έδιναν οι δικοί μας μια φέτα ψωμί πασπαλισμένη με λάδι, και κάποιες φορές που δεν είχαν λάδι με ζάχαρη, και έριχναν νερό από πάνω της για να μην πέφτει.
Το σπίτι τότε είχε και μια γυναίκα κουβερνάντα οικότροφο για τα παιδιά, την Βαγγελιώ.
Κι εκείνη μας πρόσεχε θυμάμαι και μας έδινε φαγητό, και όταν πέφταμε κάποιες φορές και χτυπούσαμε περιποιούταν τις πληγές μας. Εχω να τη δω από τότε, πάνω από σαράντα πέντε χρόνια, έμαθα ότι ζει κάπου στην Αθήνα με δική της οικογένεια.
Μεγαλώνοντας δεθήκαμε περισσότερο με τα Μακρούλια, (έτσι τα λέγαμε, για συντομία).
Είμασταν σαν αδέλφια κι αυτή η σχέση κρατάει μέχρι σήμερα, κι όσο μεγαλώνουμε γίνεται ακόμα καλύτερη, σαν το παλιό καλό κρασί, βλέπετε μας δένουν πολλά και για πολλά χρόνια, ψωμί κι αλάτι που λένε. Οι παροιμίες δεν βγήκαν τυχαία, έχουν μια σοφία μέσα τους.
Τότε λοιπόν παίζαμε διάφορα γνωστά της εποχής παιχνίδια, αλλά και κάποια αυτοσχέδια γεννημένα από το μικρό μυαλουδάκι μας. Παίζαμε Κρυφτό, Κυνηγητό, Φτσιούλια (τενεκεδάκια άδεια το ένα πάνω στο άλλο ρίχναμε να τα πετύχουμε από μακριιά). Παίζαμε Σμάδες (στρόγγυλα σιδερένια με μια τρύπα στη μέση που τα κλέβαμε από τους στύλους της ΔΕΗ...τόσο μας έκοβε) και άλλα πολλά που δεν θυμάμαι.
Επίσης τα καλοκαιρινά απογεύματα στο Μακρέϊκο είχαν μια ιδιαίτερη αίγλη.
Όταν σουρούπωνε φτιάχναμε ατμόσφαιρα ανάβοντας κεριά, καθόμασταν όλοι μαζί και λέγαμε διάφορα, φιλοσοφίες μικρών παιδιών, ότι μπορεί να φαντασθεί ο νους του ανθρώπου. Κάποια από εκείνα τα βράδια ήταν ξεχωριστά, γιατί εμείς τα κάναμε ξεχωριστά. Η μεγαλύτερη της παρέας Βάσω μαζί με τον Χρήστο (οι πιο "φευγάτοι") έφτιαχναν φιγούρες από Καραγκιόζη, κρεμούσαν κι ένα λευκό πανί, άναβαν τα κεριά και η αυλαία έτοιμη για την παράσταση. Δεν έλλειπαν φυσικά με τόσο παιχνίδι και τα ευτράπελα. Κάποιο απόγευμα παίζαμε κρυφτό στην αυλή και εκεί που προσπαθούσαμε να βρούμε μέρος που να κρυφτούμε, ακούμε κάποια στιγμή κάποιον να φωνάζει:
- Βοήθεια έεεεε βοήθειααααα
Τρέξαμε όλοι μας σαστισμένοι κοντά στη μεγάλη σκαμνιά της αυλής και βλέπουμε τον Αλέκο κρεμασμένο στην κυριολεξία σε ένα κλαδί της από τη ζώνη του παντελονιού του με χέρια και πόδια ανοιχτά κι απλωμένα (σαν μπάτζι τξάμπινγκ) όπου είχε ανέβει να κρυφτεί. Τον κατεβάσαμε με μεγάλη προσπάθεια τελικά μη μπορώντας να σταματήσουμε τα γέλια. Κάθε φορά που βρισκόμαστε και το αναφέρουμε το θυμάται και γελάει.
Πολλές φορές όταν σουρούπωνε καθόμασταν μέσα μαζεμένοι παρέα άλλοι στις μεγάλες πολυθρόνες και άλλοι σε εκείνο το "ζεστό" ξύλινο πάτωμα και βλέπαμε τηλεόραση. Μη φαντασθείτε κάτι ιδιαίτερο αφού τα κανάλια ήταν μόνο δυο το ΕΙΡΤ και η ΥΕΝΕΔ, και τα μόνα παιδικά γνωστά σήριαλ εποχής ήταν η "Λάσσυ", η "Μπονάντσα" (western) και το "Χαμένοι στο διάστημα" (επιστημονικής φαντασίας). Κάποιες άλλες φορές έβγαζαν την μικρή κινηματογραφική μηχανή και μετατρέπονταν η μεγάλη σάλα σε κινηματογράφο. Είμασταν τόσο ξέγνοιαστα κι ευτυχισμένα, με την παιδική άγνοια της νιότης που δεν σκεφτόμασταν τίποτε άλλο παρά μόνο το παιχνίδι και την παρέα.
Εκείνα τα χρόνια ούτε λόγος για τηλεόραση στα δικά μας σπίτια, πόσο μάλλον κινηματογραφική μηχανή η πικάπ που είχε το Μακρέϊκο, κανένα τρανζιστοράκι κι αυτό δυσεύρετο. Ευτυχώς για μας, τα Μακρούλια ήταν τόσο δοτικά και απλόχερα που δεν μας ξεχώριζαν ποτέ, κι αυτό οφείλονταν στους γονείς που τούς δίδαξαν ταπεινοφροσύνη, αδελφικότητα, μοιρασιά.
Σε κάθε γιορτή και γενέθλια των παιδιών είμασταν πάντα επίσημα καλεσμένοι όλη η παρέα, ήταν κάτι ιδιαίτερο και χαρούμενο κάθε φορά. Όλα ήταν σε αφθονία, παιχνίδι, γέλιο, διασκέδαση, φαγητό.
Η σπιτονοικοκυρά τίποτα δεν άφηνε στην τύχη, όλα ήταν υπο τον έλεγχό της, με μια δόση υπερβολής πάντα προσπαθώντας να μας ευχαριστήσει. Γεννημένη στα Φιλιατρά Μεσσηνίας η φιλοξενία για κείνη ήταν ιεροτελεστία. Στις ονομαστικές γιορτές των μεγαλύτερων το σπίτι γέμιζε ασφυκτικά, το τραπέζι είχε απ΄ολα τα καλά και σε αφθονία. Και πάντα προς το τέλος της γιορτής θυμάμαι ο Μιλτιάδης έβγαζε το ακορντεόν του και ο Τάκης Κουτλής από το Φύλλο την κιθάρα του και έπαιζαν υπέροχα τραγούδια του Ατίκ, Γούναρη, Πολυμέρη, ώσπου τέλειωνε η κάθε γιορτή αργά με καντάδες εποχής.
Τα καλοκαίρια κάθε χρόνο για ένα μήνα το Μακρέϊκο έφευγε διακοπές οικογενειακώς.
Ήταν ο χειρότερος μήνας για μας που μέναμε πίσω. Πρώτον γιατί έφευγαν τα παιδιά και έτσι δεν μπορούσαμε να ευχαριστηθούμε παιχνίδι και δεύτερον γιατί ζηλεύαμε που δεν μπορούσαμε να πάμε κι εμείς αφού δεν είχαμε τις δυνατότητες. Εκείνα τα χρόνια η λέξη διακοπές για τους περισσότερους ήταν άγνωστη. Περιμέναμε με ανυπομονησία να περάσουν οι μέρες για να γυρίσουν και να ξαναρχίσουμε τα παιχνίδια και τις φιλοσοφίες μας. Θυμάμαι πάντα εκείνα τα πρωϊνά που έφευγαν και είμασταν μαζεμένοι στην αυλή να τους χαιρετήσουμε. Θυμάμαι επίσης και το φορτωμένο αυτοκίνητο, ένα άσπρο πεζώ καραβάν (Station Vagon) με μια μεγάλη σχάρα στον ουρανό γεμάτη από βαλίτσες και πράγματα που έπαιρναν μαζί τους. Εμείς τα πιτσιρίκια είμασταν πάντα εκεί, λυπημένα σε κάθε ξεπροβόδισμα και χαρούμενα σε κάθε επιστροφή τους. Κι όταν με το καλό γύριζαν μετά από ένα μήνα μαυρισμένοι από τον ήλιο, και ανανεωμένοι από την αλμύρα της θάλασσας, είχαμε γιορτή, και ξαναρχίζαμε το παιχνίδι που τόσο αγαπούσαμε και στερηθήκαμε. Όλα εκείνα τα συναισθήματα μαζεμένα είναι που σε κάνουν να θυμάσαι με αγάπη τα παιδικά σου χρόνια. Να θυμάσαι την κάθε λεπτομέρεια και την κάθε εικόνα μετά από μισό αιώνα. Έτσι περνούσαν τα χρόνια, και όλα τα παιδιά μαζί κάναμε σχέδια για το μέλλον, που με τόση ανυπομονησία βιαζόμασταν να μεγαλώσουμε και να γνωρίσουμε, με την αθώα παιδική άγνοια της ηλικίας μας.
Η γιαγιά ήταν επίσης ένα από τα πρόσωπα που μας έχει χαρίσει μερικές από τις όμορφες αναμνήσεις από το Μακρέϊκο. Ήταν μια αξιοσέβαστη γυναίκα που πάντοτε έπαιζε σημαντικό ρόλο στην οικογένεια και φυσικά για μας τα μικρά εκείνη την εποχή. Η μορφή της έμοιαζε της Παναγίας, ήταν παντού, πανταχού παρούσα χωρίς να ενοχλεί. Την θυμάμαι πάντα πεντακάθαρη με κείνη την μαύρη μαντήλα τυλιγμένη όμορφα στο κεφάλι, με καλυμμένο σχεδόν όλο το πρόσωπό της όπως τις φορούσαν οι περισσότερες γυναίκες μεγάλης ηλικίας εκείνης της εποχής. Μόνο τα μεγάλα υγρά της μάτια και το χαμόγελό της διέκρινες να ξεχωρίζουν και να σου μεταδίδουν αγάπη, θαλπωρή, στοργή και σεβασμό. Ήταν ο άνθρωπος που συνέδεε το παλιό με το νέο και μας μετέφερε όλες τις αξίες της παλιάς εποχής.
Το 1973 τελειώνοντας το Δημοτικό χωρίσαμε γιατί εμείς φύγαμε οικογενειακώς στη Θεσσαλονίκη. Εκείνοι πήγαν γυμνάσιο στην Καρδίτσα και για ένα χρονικό διάστημα χαθήκαμε. Βρισκόμασταν στις μεγάλες γιορτές και κάποιες μέρες τα καλοκαίρια που ερχόμουν στο χωριό. Τότε στην εφηβεία μας ήταν που κάναμε και τα περισσότερα καθημερινά μικρά πάρτι μεταξύ μας. Είχα φέρει το καινούργιο μου στερεοφωνικό και έτσι κάθε βράδυ μαζευόμασταν στο σπίτι μου και ακούγαμε ξένη μουσική.
Ήταν η εποχή που ανταλλάζαμε άλμπουμ μεταξύ μας, η εποχή των Pink Floyd, Black Sabbath, Deep Purple, AC/DC, Uriah Heep, Scorpions, Rainbow, Ramones, Motörhead, Kiss, Styx, Blue Oyster Cult, Aerosmith,Van Halen, UFO, Dire Straits, Queen, The Clash, Sex Pistols κλπ. Κάποιες από κείνες τις βραδιές παίζαμε και ζωντανά με τις κιθάρες μας εγώ μαζί με τον Θανάση Ανδρεάδη ξένες επιτυχίες εποχής και τραγουδούσαν όλοι μαζί, μα περισσότερο η Ζέτα που ήξερε καλά την Αγγλικήν.
Πέρασαν τα χρόνια και ο καθένας μας τράβηξε τον δρόμο της ζωής.
Όμως κάθε φορά που ανταμώνουμε ακόμα και σήμερα είναι γιορτή για μας. Και πως κάθε φορά είναι σαν την πρώτη φορά. Υπάρχει πάντα μια συγκεκριμένη στιγμή που μεγαλώνοντας συνειδητοποιούμε ότι η νιότη μας τελείωσε. Όμως όλη η παρέα ξέρει ότι για μας αυτό θα συμβεί αρκετά αργότερα.
Αναρωτιέμαι κάποιες φορές, πώς γίνεται μεγαλώνοντας να δακρύζεις πιο εύκολα;;
Καταλαβαίνεις πλέον ότι έχει να κάνει με την ηλικία. Πως όσο μεγαλώνεις τα δάκρυα έρχονται αβίαστα. Συνειδητοποιείς πόσο λίγος χρόνος σου απομένει, και πόσο πολύ χρόνο άφησες πίσω σου.
Όλα γίνονται πλέον τόσο πολύτιμα γιατί μεγαλώνοντας εκτιμάς ακόμη και τα πιο μικρά και ταπεινά πράγματα. Ένα από αυτά τα πράγματα που εκτιμώ περισσότερο στη ζωή μου είναι και οι παιδικοί μου φίλοι. Εκείνοι που στις πιο δύσκολες στιγμές είναι δίπλα μου, κι εγώ για εκείνους όταν χρειαστεί.
Αυτό είναι το πολυτιμότερο αγαθό για έναν άνθρωπο...
Αφιερωμένο στους:
Χρήστο, Ζέτα, Νικόλα, Μαράκι, Αλέκο, Βάσω, Κώστα, Αλκη, Βιβή και Θανάση
Στη μνήμη της Δασκάλας μας Σοφίας Παπαδήμου Μακρή που έφυγε σαν σήμερα το 2015
.jpg)
